Trao thêm niềm tin cho Petrovietnam

PV: Dù giữ vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, Petrovietnam vẫn được nhìn nhận như một doanh nghiệp thuần túy khai thác dầu khí, trong khi phạm vi hoạt động và hàm lượng kỹ thuật - công nghệ của ngành rất sâu và phức tạp. Vì sao lại tồn tại cách hiểu như vậy, thưa ông?

GS Mai Thanh Tân: Tài nguyên năng lượng dầu khí có vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế toàn cầu, đóng góp khoảng 64% nhu cầu năng lượng thế giới. Ở Việt Nam, ngành dầu khí nhiều năm qua đóng góp khoảng 10% GDP, đồng thời giữ vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh quốc phòng trên biển. Tuy nhiên, hiểu biết của công chúng đối với hoạt động, tiềm năng cũng như khó khăn, thách thức của ngành dầu khí vẫn còn hạn chế, xuất phát từ cả nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan.

Về nguyên nhân khách quan, sau nhiều năm thăm dò và khai thác, việc phát hiện ra các mỏ truyền thống không còn như trước mà phải thăm dò các khu vực khó khăn, phức tạp hơn nên lượng thông tin có thể công bố cũng ít hơn. Ngoài ra, các lĩnh vực năng lượng mới như điện gió ngoài khơi, điện hạt nhân, băng cháy... còn đang ở giai đoạn đầu, chưa có kết quả cụ thể nên thông tin cũng có những hạn chế nhất định.

Về nguyên nhân chủ quan, việc phân định rạch ròi giữa thông tin được phép công bố với các thông tin cần giữ bí mật chưa thật sự rõ ràng, khiến quá trình truyền thông ra xã hội còn hạn chế. Bên cạnh đó, do hiện nay có nhiều nguồn thông tin cần cập nhật như tình hình bão lũ, tinh giản biên chế, sắp xếp sáp nhập các đơn vị hành chính, các cuộc xung đột vũ trang trên thế giới... nên thông tin về dầu khí chưa được phản ánh đầy đủ.

Thực tế vẫn có người nhìn nhận Petrovietnam chỉ là một doanh nghiệp đơn thuần khai thác dầu khí, đây là quan điểm hoàn toàn sai lệch.

Ở Việt Nam, dầu khí thường phân bố trong những cấu trúc địa chất rất phức tạp, nằm sâu hàng kilômét dưới đáy biển hoặc nằm trong các đới nứt nẻ của đá móng granit. Chính vì vậy, việc xác định chính xác vị trí một mỏ dầu khí trong vùng biển mênh mông hàng nghìn km² để tiến hành khoan thăm dò và khai thác từ độ sâu lớn là một quá trình hết sức khó khăn, phức tạp và có độ rủi ro cao. Theo thống kê, hiện nay trên thế giới tỷ lệ thành công của các giếng khoan phát hiện ra dầu chỉ khoảng 20-25%, cho dù giá thành mỗi giếng khoan có chi phí vài chục triệu USD. Chính vì vậy đòi hỏi phải áp dụng những thành tựu khoa học công nghệ hiện đại nhất và cần có sự hợp tác quốc tế với các công ty dầu khí tiên tiến trên thế giới.

Chính từ nền khoa học công nghệ cao và yêu cầu phát triển đa dạng lĩnh vực, từ tháng 4-2025, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã chuyển đổi thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), một tập đoàn kinh tế đa ngành, không chỉ dầu khí. Đây không chỉ là sự thay đổi tên gọi mà là phản ánh đúng vai trò và tầm vóc của Petrovietnam.

Vì vậy, cần hiểu rằng việc tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí là quá trình rất phức tạp, khó khăn, tốn kém, đòi hỏi trí tuệ, công nghệ và hợp tác quốc tế sâu rộng. Ngành dầu khí đóng góp rất lớn, tham gia sâu rộng vào nền kinh tế quốc dân chứ không phải chỉ đơn thuần khai thác dầu khí.

Giàn Công nghệ Trung tâm số 2 mỏ Bạch Hổ là tổ hợp công nghệ khai thác dầu khí, cứu hộ cứu nạn lớn và hiện đại trong khu vực và trên thế giới

PV: Theo ông, cần hiểu như thế nào về vị thế của Petrovietnam với tư cách tập đoàn kinh tế giữ vai trò dẫn dắt ngành năng lượng quốc gia, trụ cột bảo đảm an ninh năng lượng và động lực tăng trưởng của đất nước?

GS Mai Thanh Tân: Trong tiến trình đổi mới và phát triển, nhu cầu năng lượng của đất nước ngày càng tăng, vì vậy vai trò của ngành dầu khí nói riêng và ngành năng lượng nói chung trở nên đặc biệt quan trọng.

Lãnh đạo Đảng và Nhà nước đã sớm nhận thức tầm quan trọng của lĩnh vực này. Ngay từ năm 1959, trong chuyến thăm khu công nghiệp Dầu khí ở Bacu (Azerbaijan), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị nước bạn hỗ trợ hợp tác xây dựng ngành dầu khí. Từ định hướng đó, năm 1961, Đoàn Thăm dò Dầu lửa 36 được thành lập để tìm kiếm dầu khí. Đến năm 1975, ngay sau khi đất nước thống nhất, Đảng và Nhà nước đã tập trung nguồn lực từ các bộ, ngành, quân đội và sự giúp đỡ quốc tế để thành lập Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam, mở rộng hoạt động tìm kiếm, thăm dò trên phạm vi cả nước. Một dấu mốc quan trọng là năm 1988, Việt Nam phát hiện được dầu khí trong đá móng granit. Đây là thành tựu có ý nghĩa lớn không chỉ ở Việt Nam mà cả trên thế giới.

Từ tiềm năng và vai trò chiến lược của ngành dầu khí, năm 1990, Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam được tái cơ cấu thành Tổng công ty Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam, rồi năm 1995 trở thành Tổng công ty Dầu khí Việt Nam và năm 2006 chuyển thành Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Bước vào giai đoạn phát triển mới, tháng 4-2025, Chính phủ đã quyết định chuyển đổi Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam. Đây không chỉ là sự thay đổi tên gọi mà phản ánh sự phát triển toàn diện của Petrovietnam, từ một tập đoàn dầu khí trở thành lực lượng nòng cốt của ngành năng lượng. Bên cạnh dầu khí, Petrovietnam đã triển khai các dự án khai thác những nguồn năng lượng mới như điện gió ngoài khơi, điện hạt nhân, thăm dò hydrat khí (băng cháy) vùng biển nước sâu, thăm dò và khai thác đất hiếm…

Như vậy, có thể thấy rằng, Đảng và Chính phủ luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với Petrovietnam. Trong bối cảnh mới, để phát triển dầu khí nói riêng và năng lượng nói chung cần có những cơ chế đặc thù phù hợp với lĩnh vực tiềm năng lớn nhưng độ rủi ro cao, tăng cường phân cấp phân quyền, xây dựng các dự án dự phòng cho các trường hợp rủi ro và tăng cường hợp tác quốc tế.

PTSC thi công chế tạo chân đế trụ điện gió ngoài khơi cao gần 100 m và nặng khoảng 2.350 tấn cho Dự án Điện gió ngoài khơi Greater Changhua

PV: Vậy theo ông, điểm trọng tâm trong công tác truyền thông về ngành dầu khí cần hướng đến điều gì để làm sáng rõ thêm sứ mệnh, giá trị và đóng góp thực chất của ngành đối với quốc gia?

GS Mai Thanh Tân: Tôi cho rằng, để có sự thành công trong lĩnh vực phát triển năng lượng cần có sự đồng thuận của nhân dân và sự ủng hộ của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Trong bối cảnh Petrovietnam đang mở rộng mạnh mẽ nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn, công tác truyền thông càng phải được chú trọng.

Trước hết, cần làm rõ tiềm năng và khả năng khai thác các nguồn năng lượng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội để người dân có thể hiểu rõ hơn, bao gồm dầu khí (cả đối tượng truyền thống và phi truyền thống), điện gió ngoài khơi, gas hydrat ở vùng biển sâu, điện hạt nhân, đất hiếm… Qua đó giúp người dân hiểu đúng và nâng cao ý thức bảo vệ, giữ gìn tài nguyên quốc gia.

Tiếp theo, cũng cần giải thích những khó khăn thách thức khi thăm dò khai thác các đối tượng năng lượng tiềm năng, sự phức tạp và những rủi ro đặc thù đòi hỏi không chỉ phải áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ hiện đại, mà còn phải đổi mới tư duy cả trong chuyên môn và quản lý điều hành, tạo điều kiện tiến hành các dự án quy mô lớn. Xác định rõ đâu là thông tin cần bảo mật và thông tin cần được công bố rộng rãi.

Một nội dung quan trọng khác là tiếp tục khẳng định năng lực và tiềm năng của Petrovietnam cả về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực trong quá trình phát triển toàn diện lĩnh vực năng lượng trong nước và hợp tác quốc tế. Khẳng định chúng ta đủ cơ sở vật chất, thiết bị công nghệ đến nguồn nhân lực, đủ khả năng làm chủ không chỉ dầu khí mà cả các nguồn năng lượng mới. Điều này giúp củng cố niềm tin của người dân vào năng lực nội tại của ngành.

Tóm lại, truyền thông cần tạo được niềm tin rằng, Petrovietnam trên cơ sở hội tụ được sự ủng hộ của toàn dân, sự tin tưởng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, có cơ chế chính sách hợp lý và sự hợp tác quốc tế mạnh mẽ hoàn toàn có đủ khả năng giữ vai trò dẫn dắt, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

PV: Xin cảm ơn ông!

Thành Công