Hệ thống khí Hàm Rồng - Thái Bình: Mười năm "thắp lửa" cho miền Bắc

Trước thời điểm đó, Khu công nghiệp Tiền Hải - khu công nghiệp đầu tiên của Việt Nam sử dụng khí thiên nhiên - đang đối diện nguy cơ thiếu hụt nhiên liệu nghiêm trọng. Các mỏ khí trên đất liền như Tiền Hải, D14, Đồng Quan D đã cạn dần sau hơn 30 năm khai thác. Trong khi nhu cầu năng lượng cho sản xuất công nghiệp tăng nhanh, nhiều doanh nghiệp phải chuyển sang than hóa khí, dầu FO hay LPG, làm gia tăng chi phí và phát thải.

Dự án “Hệ thống thu gom và phân phối khí mỏ Hàm Rồng và mỏ Thái Bình, giai đoạn 1” ra đời trong bối cảnh đó, với tổng vốn đầu tư gần 92 triệu USD, do PV GAS làm chủ đầu tư, Tổng công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC) làm tổng thầu EPC. Công trình bao gồm đường ống dẫn khí 12” dài 25 km từ mỏ Thái Bình vào điểm tiếp bờ tại Cồn Vành, qua trạm tiếp bờ xã Đông Minh (Tiền Hải) - nay là xã Đồng Châu, tới Trung tâm phân phối khí (GDC) rộng 5 ha trong khu công nghiệp. Từ đây, khí được dẫn trực tiếp tới các hộ tiêu thụ công nghiệp hoặc nén thành CNG để vận chuyển tới những khách hàng ở xa.

Năm 2025, PV GAS kỷ niệm 35 năm thành lập, trong hành trình 50 năm hình thành và phát triển của Petrovietnam. Trong chặng đường ấy, Hệ thống khí Hàm Rồng - Thái Bình là minh chứng rõ nét cho tầm nhìn chiến lược, sức mạnh liên kết giữa doanh nghiệp - chính quyền - đối tác và giá trị bền vững mà hạ tầng năng lượng mang lại.

Thiết kế của hệ thống thể hiện tầm nhìn dài hạn với sẵn các đầu chờ để kết nối với các mỏ khí mới (Lô 103 & 107) và dự phòng cho nhập khẩu LNG qua kho nổi. Trung tâm phân phối được trang bị đồng bộ hệ thống tách lọc, đo lường, bồn chứa condensate, trạm biến áp, hệ thống phòng cháy chữa cháy và xử lý nước nhiễm dầu, đáp ứng chuẩn an toàn và môi trường quốc tế.

Sau 10 năm vận hành, Tổng Giám đốc PV GAS Phạm Văn Phong nhấn mạnh: “Đây là công trình năng lượng mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mở ra chương mới cho việc khai thác, phân phối và sử dụng khí thiên nhiên tại khu vực Đồng bằng sông Hồng”. Thành công của dự án là kết quả của sự phối hợp giữa PV GAS, Petrovietnam, Petronas, chính quyền địa phương và khách hàng tiêu thụ.

10 năm trôi qua, Hệ thống khí Hàm Rồng - Thái Bình đã vận hành liên tục, an toàn, cung cấp khoảng 1,2 tỷ m3 khí trị giá hơn 17.400 tỷ đồng cho các khách hàng công nghiệp. Nguồn năng lượng này góp phần duy trì hoạt động sản xuất, bảo đảm việc làm, đóng góp ngân sách, cải thiện đời sống người dân Thái Bình và các vùng lân cận. Trong hành trình đó, PV GAS đã vượt qua nhiều biến động về giá năng lượng, nhu cầu thị trường và thách thức vận hành, nhưng hệ thống vẫn giữ được tính ổn định - yếu tố sống còn của một công trình năng lượng.

Ông Trần Hồng Nam - Thành viên HĐTV Petrovietnam nhận định, dấu mốc 10 năm không chỉ là câu chuyện của một công trình, mà là sự kiện của cả chuỗi giá trị khí từ thượng nguồn (khai thác ngoài khơi), trung nguồn (xử lý, vận chuyển) đến hạ nguồn (phân phối cho khách hàng). Tiền Hải, nơi từng đón dòng khí thiên nhiên đầu tiên của Việt Nam vào đầu thập niên 1980, nay tiếp tục khẳng định vị thế là trung tâm năng lượng chiến lược của miền Bắc.

Nhìn từ góc độ chiến lược, Hệ thống khí Hàm Rồng - Thái Bình là một mắt xích quan trọng trong việc hoàn thiện “bản đồ” hạ tầng khí quốc gia. Trước đây, các dự án khí của PV GAS tập trung ở miền Nam với các đường ống Bạch Hổ, Nam Côn Sơn, PM3 - Cà Mau hay kho LPG lạnh Thị Vải. Hàm Rồng - Thái Bình là bước mở rộng ra miền Bắc, tạo nền tảng cho thị trường khí khu vực này phát triển, đáp ứng mục tiêu an ninh năng lượng và chuyển dịch sang công nghiệp xanh.

Không dừng lại ở đó, PV GAS đang hướng tới mô hình kinh doanh năng lượng tích hợp, kết hợp khí thiên nhiên đường ống, khí thiên nhiên nén (CNG), khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) cùng dịch vụ tư vấn, bảo dưỡng công trình khí. Từ tháng 9/2024, LNG đã bắt đầu được cung cấp cho khu vực phía Bắc bằng đường sắt; đồng thời, PV GAS đang triển khai đầu tư các trung tâm LNG tại Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ với công suất tới 6 triệu tấn/năm. Sự kết hợp linh hoạt giữa nguồn khí nội địa và LNG nhập khẩu sẽ bảo đảm nguồn cung lâu dài, giá thành cạnh tranh, giúp các doanh nghiệp công nghiệp duy trì sản xuất, đồng thời đáp ứng yêu cầu giảm phát thải.

Năm 2019, khi kiểm tra tình hình Trung tâm phân phối khí Tiền Hải, Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Lê Mạnh Hùng (khi đó là Tổng Giám đốc Tập đoàn) đã đánh giá cao trình độ quản trị cùng hệ thống sản xuất - kinh doanh chuyên nghiệp của trung tâm này nói riêng và PV GAS nói chung; đồng thời gợi mở một số định hướng chiến lược, trong đó nhấn mạnh việc phát triển kinh doanh khí CNG tại Thái Bình và các tỉnh Đông Nam Bộ. Theo ông Lê Mạnh Hùng, khí thiên nhiên là nguồn năng lượng sạch, phù hợp với mục tiêu phát triển công nghiệp xanh mà Chính phủ đang định hướng. Với vai trò là trụ cột của ngành công nghiệp khí quốc gia, PV GAS không chỉ dừng lại ở việc cung cấp khí công nghiệp cho các đại lý, mà cần mở rộng dịch vụ tới tận các hộ tiêu dùng.

Thực tế cho thấy, công nghiệp khí đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là nguồn năng lượng sạch, có tiềm năng mở rộng trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, ngành vẫn đối diện một số thách thức như thiếu cơ chế cụ thể hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm và khai thác mỏ nhỏ, cận biên; hay việc nhiều địa phương chưa có chính sách khuyến khích rõ ràng như ưu đãi thuế, chi phí thuê đất cho các dự án năng lượng sạch. Để hướng tới một nền công nghiệp xanh, sạch và phát triển bền vững, bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp, rất cần sự đồng hành của chính quyền các cấp thông qua các chính sách và cơ chế hỗ trợ phù hợp.

Năm 2025, PV GAS kỷ niệm 35 năm thành lập, trong hành trình 50 năm hình thành và phát triển của Petrovietnam. Trong chặng đường ấy, Hệ thống khí Hàm Rồng - Thái Bình là minh chứng rõ nét cho tầm nhìn chiến lược, sức mạnh liên kết giữa doanh nghiệp - chính quyền - đối tác và giá trị bền vững mà hạ tầng năng lượng mang lại. Với 1,2 tỷ m3 khí đã cung cấp, hàng chục nghìn việc làm được duy trì và hàng chục nghìn tỷ đồng đóng góp vào kinh tế địa phương, công trình góp phần xứng đáng "thắp lửa" cho miền Bắc, thúc đẩy hình thành và phát triển công nghiệp xanh, hiện đại và bền vững cho Việt Nam.

Đình Khương