Minh bạch thông tin: Xu thế không thể đảo ngược trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Kỷ lục 67% doanh nghiệp đạt chuẩn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán Việt Nam, cao nhất trong 15 năm. Ảnh: IT

Đây không còn là câu chuyện về sự tuân thủ mang tính đối phó, mà đã trở thành một xu thế không thể đảo ngược, được thúc đẩy bởi cả áp lực từ cơ quan quản lý, yêu cầu từ nhà đầu tư và sự "tỉnh thức" từ chính nội tại doanh nghiệp.

Bằng chứng không thể chối cãi từ những con số

Nếu có bất kỳ sự hoài nghi nào về sự tiến bộ trong việc công bố thông tin (CBTT) trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam, thì kết quả khảo sát toàn diện năm 2025 do Vietstock và các đối tác thực hiện chính là câu trả lời đanh thép nhất. Báo cáo ghi nhận một kỷ lục lịch sử trong 15 năm: có đến 67% doanh nghiệp niêm yết trên cả hai sàn HOSE và HNX (460/691 doanh nghiệp niêm yết) đáp ứng đầy đủ và kịp thời nghĩa vụ công bố thông tin.

Con số này không chỉ là một bước nhảy vọt so với mức 60% của năm liền trước mà còn cho thấy một sự thay đổi về chất. Sự cải thiện không chỉ tập trung ở nhóm các doanh nghiệp đầu ngành, vốn hóa lớn vốn luôn được xem là những đơn vị tuân thủ tốt. Điều đáng nói là xu hướng tích cực này đã lan tỏa mạnh mẽ đến cả nhóm doanh nghiệp có quy mô vừa (Mid Cap) và nhỏ (Small Cap).

Cụ thể, nhóm Mid cap đã tạo ra một cú đột phá ngoạn mục khi tỷ lệ đạt chuẩn tăng từ 57% lên 73%. Ngay cả nhóm Small Cap, vốn thường đối mặt với nhiều hạn chế về nguồn lực, cũng ghi nhận sự cải thiện đáng kể. Điều này chứng tỏ, minh bạch thông tin đã không còn là "đặc quyền" hay câu chuyện của riêng các ông lớn, mà đã trở thành một yêu cầu và chuẩn mực chung cho toàn thị trường.

Giải mã động lực đằng sau sự chuyển mình

Sự nâng cao rõ rệt về tính minh bạch không phải là một diễn biến ngẫu nhiên mà nó là kết quả cộng hưởng của ba động lực chính:

Thứ nhất là áp lực ngày càng tăng từ cơ quan quản lý. Trong những năm qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các Sở Giao dịch Chứng khoán đã không ngừng hoàn thiện khung pháp lý, siết chặt kỷ cương thị trường. Các quy định về quản trị công ty, nghĩa vụ và thời hạn công bố thông tin ngày càng chi tiết và chặt chẽ hơn, đi kèm với các chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với các trường hợp vi phạm. Áp lực tuân thủ từ cơ quan quản lý là "cú hích" ban đầu và quan trọng nhất, buộc các doanh nghiệp phải đưa hoạt động công bố thông tin vào quy củ.

Thứ hai là yêu cầu ngày càng cao từ thị trường và nhà đầu tư. Đây là động lực mang tính thực chất và bền vững nhất. Thế hệ nhà đầu tư mới, đặc biệt là các nhà đầu tư tổ chức và các quỹ đầu tư nước ngoài, ngày càng chuyên nghiệp và khắt khe hơn. Họ không chỉ nhìn vào các chỉ số tài chính đơn thuần mà còn soi xét rất kỹ các yếu tố về quản trị, xã hội và môi trường (ESG), trong đó minh bạch là yếu tố nền tảng. Một doanh nghiệp có lịch sử công bố thông tin mập mờ, chậm trễ sẽ tự động bị loại khỏi danh sách xem xét của các dòng vốn thông minh. Áp lực này buộc doanh nghiệp phải minh bạch nếu muốn được thị trường định giá đúng và tiếp cận các nguồn vốn lớn.

Minh chứng rõ ràng nhất là chính sách đầu tư có trách nhiệm được công bố bởi VinaCapital, một trong những quỹ đầu tư lớn nhất tại Việt Nam. Họ khẳng định: “Chúng tôi thực hiện chấm điểm ESG cho các doanh nghiệp trong danh sách cân nhắc đầu tư để tìm ra những công ty có điểm ESG phù hợp. Chúng tôi tích hợp những khía cạnh ESG trọng yếu vào những mô hình đánh giá và định giá tài chính”. Điều này có nghĩa là, một doanh nghiệp dù có kết quả kinh doanh tốt đến đâu nhưng yếu kém về quản trị và minh bạch cũng sẽ khó có cơ hội lọt vào "mắt xanh" của dòng vốn này.

Thứ ba là sự "tỉnh thức" từ chính nội tại doanh nghiệp. Có lẽ đây là yếu tố quyết định sự thay đổi về chất. Nhiều ban lãnh đạo doanh nghiệp giờ đây không còn xem công bố thông tin là một gánh nặng hay nghĩa vụ phiền phức. Thay vào đó, họ đã nhận ra đây là một công cụ chiến lược để xây dựng thương hiệu và tối ưu hóa giá trị công ty. Một hoạt động quan hệ nhà đầu tư (IR) và công bố thông tin chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp: xây dựng niềm tin vững chắc với cổ đông và thị trường; giảm thiểu rủi ro từ các tin đồn thất thiệt; giúp thị trường hiểu đúng về giá trị và tiềm năng của doanh nghiệp, từ đó có thể đạt được mức định giá tốt hơn; tạo lợi thế khi huy động vốn trong tương lai.

Tư duy này được thể hiện rõ qua chia sẻ của ông Nguyễn Văn Hoàng (Hans Nguyễn), Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn ST8, một doanh nhân có kinh nghiệm ở cả vai trò nhà đầu tư và lãnh đạo doanh nghiệp. Ông cho biết, ông từng làm việc nhiều năm ở nước ngoài trong lĩnh vực đầu tư, cũng từng đứng ở phía đi tìm những cơ hội đầu tư. Do đó, ông nhận thấy có 2 vấn đề cần lưu ý khi thực hiện hoạt động Quan hệ Nhà đầu tư (IR). Thứ nhất là bản thân doanh nghiệp phải có giá trị, có những cơ hội cho nhà đầu tư. Thứ hai là doanh nghiệp phải biết trình bày, đóng gói và diễn đạt phù hợp để những đối tượng quan tâm nhận ra giá trị để đầu tư.

Nền tảng cho mục tiêu nâng hạng thị trường

Xu hướng nâng cao tính minh bạch thông tin mang lại những lợi ích to lớn và đa chiều. Đối với nhà đầu tư, một thị trường minh bạch hơn sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bất đối xứng thông tin, bảo vệ quyền lợi và giúp họ ra quyết định một cách hiệu quả hơn.

Đối với bản thân các doanh nghiệp, đây là con đường để xây dựng uy tín bền vững, tạo ra một sân chơi công bằng nơi các công ty cạnh tranh bằng thực lực, hiệu quả kinh doanh và chất lượng quản trị.

Và quan trọng hơn cả, đối với toàn bộ TTCK Việt Nam, minh bạch thông tin là viên gạch nền tảng cho mục tiêu nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Một thị trường công khai, minh bạch sẽ tăng sức hấp dẫn, thu hút mạnh mẽ dòng vốn ngoại và góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Rõ ràng, con đường đã được vạch ra. Minh bạch thông tin không còn là một sự lựa chọn, mà đã trở thành một xu thế tất yếu, một chuẩn mực chung mà mọi thành viên trên thị trường đều phải hướng tới. Doanh nghiệp nào nắm bắt và đi đầu trong xu thế này sẽ không chỉ xây dựng được niềm tin vững chắc mà còn nắm giữ chìa khóa cho sự phát triển bền vững trong tương lai.