Hàng triệu tiểu thương cả nước"bắt nhịp" chuyển đổi số

Chuyển đổi số cho chợ truyền thống

Nghị định số 70/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn, chứng từ quy định hộ kinh doanh phải thực hiện đầy đủ việc xuất hóa đơn điện tử, kê khai thuế theo đúng quy trình pháp luật, điều này khiến không ít hộ kinh doanh nhỏ làm gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi số, đặc biệt do chi phí đầu tư máy tính tiền, phần mềm bán hàng hoặc thiết bị in hóa đơn là không nhỏ.

Đồng thời, một bộ phận chủ hộ kinh doanh vẫn quen dùng máy tính bỏ túi và viết tay, nhiều người trong số họ đã lớn tuổi, không rành công nghệ.

Vì thế, theo các chuyên gia, việc hỗ trợ các tiểu thương hiện đại hóa mô hình kinh doanh là một phần không thể tách rời trong chiến lược phát triển TMĐT và kinh tế số quốc gia. Trong giai đoạn 2026 - 2030, Bộ Công thương đặt mục tiêu 80% giao dịch TMĐT sẽ sử dụng các phương thức thanh toán không tiền mặt.

Để hiện thực hóa mục tiêu, một trong những giải pháp trọng tâm mà Bộ Công thương triển khai là thúc đẩy ứng dụng thanh toán số trong Chương trình Chuyển đổi số cho chợ truyền thống.

Chương trình sẽ tích cực phổ biến các phương thức thanh toán hiện đại như quét mã QR, ví điện tử, thanh toán không tiếp xúc… đặc biệt tập trung tại các chợ truyền thống - khu vực còn nhiều tiềm năng nhưng chưa được khai thác đúng mức.

Bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, Chương trình sẽ triển khai trên phạm vi toàn quốc với các hoạt động cụ thể như: đào tạo kỹ năng số, cung cấp giải pháp công nghệ phù hợp, tổ chức các phiên chợ số trình diễn công nghệ, xây dựng cộng đồng hỗ trợ tiểu thương… sẽ giúp tạo ra môi trường TMĐT thân thiện hơn với người dân, đặc biệt là tiểu thương vùng chợ truyền thống.

“Thanh toán số là yếu tố then chốt thúc đẩy TMĐT và kinh tế số. Khi các tiểu thương ứng dụng phương thức này, họ không chỉ tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả, mà còn mở rộng kênh bán hàng vượt ra khỏi giới hạn vật lý của chợ truyền thống”, bà Oanh nhận định thêm, chợ truyền thống và tiểu thương là huyết mạch của kinh tế địa phương, cung cấp đa dạng các mặt hàng tươi sống, đặc sản và hàng tiêu dùng thiết yếu.

Bước đầu tham gia thanh toán số không chỉ cung cấp cho tiểu thương sự tiện lợi, giảm chi phí mà còn là bước đệm quan trọng giúp tiểu thương tham gia TMĐT.

Thị trường này sẽ mở ra kênh bán hàng mới, mở rộng thị trường vượt ra ngoài giới hạn vật lý của chợ và cửa hàng truyền thống, giúp tiểu thương hiện đại hóa hoạt động, đáp ứng xu hướng tiêu dùng mới và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ngoài ra, thông qua hoạt động này, nhận thức và kỹ năng của người dân, người bán hàng về thanh toán số cũng được nâng cao, góp phần thúc đẩy thanh toán không tiền mặt.

Thu hẹp khoảng cách giữa kinh tế truyền thống và hiện đại

Theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công Thương, trong bối cảnh kinh tế số bùng nổ, việc đưa các chợ truyền thống vào lộ trình số hóa là điều cần thiết. Đây là mắt xích quan trọng để thu hẹp khoảng cách phát triển giữa kinh tế truyền thống và hiện đại.

Thời gian qua, hưởng ứng Nghị định 70/2025/NĐ-CP về tăng cường quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, hàng loạt ngân hàng công bố triển khai chương trình tặng miễn phí ứng dụng hỗ trợ bán hàng và phát hành hóa đơn điện tử dành riêng cho hộ kinh doanh, tiểu thương và doanh nghiệp siêu nhỏ.

Hầu hết tiểu thương được các ngân hàng thương mại hỗ trợ số hóa, nhận định những giải pháp tài chính số mà ngân hàng hỗ trợ đã giúp họ tiếp cận công nghệ số tốt hơn, đáp ứng các yêu cầu về quản lý tài chính và thu nộp thuế.

Các công cụ như ví điện tử, hóa đơn điện tử đã giúp tiểu thương minh bạch hóa doanh thu, giảm chi phí quản lý tiền mặt và đáp ứng yêu cầu pháp lý về thu nộp thuế và các khoản thu ngân sách.

Chuyển đổi số tiểu thương cũng là nội dung then chốt trong Kế hoạch phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2021-2025 (Quyết định số 645/QĐ-TTg) và tiếp tục được duy trì theo định hướng giai đoạn 2026-2030 (Quyết định số 1568/QĐ-BCT).

Với sự đồng hành của cơ quan chính phủ, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức tài chính, tiểu thương sẽ có thêm công cụ, kiến thức và động lực để hiện đại hóa mô hình kinh doanh, hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế số, tiếp cận thị trường rộng lớn hơn và phát triển bền vững trong tương lai.

Cuối tuần qua, tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Công thương phát động Chương trình Chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống, mở đầu chiến dịch quy mô toàn quốc nhằm đưa hàng triệu tiểu thương vào hành trình số hóa. Qua chuỗi chương trình Ngày không tiền mặt 2025, hơn 120.000 lượt người trực tiếp tham gia, hơn 2 triệu lượt tiếp cận trực tuyến, hàng ngàn tiểu thương, hộ kinh doanh và doanh nghiệp được tiếp sức, cùng thúc đẩy kinh tế số.

Điều này thể hiện sự ủng hộ và chuyển động mạnh mẽ trong hành trình chuyển đổi số của các tiểu thương, góp phần hiện thực hóa mục tiêu số hóa nền kinh tế.

Khẳng định chuyển đổi số là một chiến lược then chốt giúp hiện đại hóa mô hình kinh doanh tại các chợ truyền thống, Thứ trưởng Bộ Công thương Phan Thị Thắng nhấn mạnh, chương trình chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống cần tập trung vào hai mũi nhọn, đó là phát triển hạ tầng số tại chợ và đào tạo kỹ năng số cho tiểu thương.

Bà Phan Thị Thắng cũng yêu cầu Cục TMĐT và Kinh tế số phối hợp với địa phương để triển khai hệ sinh thái công nghệ phù hợp, từ nền tảng TMĐT đến các giải pháp tài chính, thanh toán, đào tạo… nhằm giúp tiểu thương tiếp cận công nghệ hiện đại một cách hiệu quả và bền vững.

Để hỗ trợ tiểu thương chợ truyền thống chuyển đổi số, Bộ Công thương cũng công bố cuốn sổ tay hướng dẫn chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống tại địa chỉ: https://sotay.tieuthuongvietnam.vn. Đây là cẩm nang “gối đầu” cho bà con trong hành trình số hóa, được kỳ vọng là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp các hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại chợ truyền thống không bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển của nền kinh tế số.

Với sự thay đổi này, tiểu thương cả nước, từ những chiếc sạp cũ kỹ đến bán qua mạng, từ giao dịch tiền mặt đến quét mã QR, tiểu thương chợ truyền thống đang bước vào một cuộc chuyển đổi mạnh mẽ.

“Việc tích hợp thanh toán số như QR code, ví điện tử, phi tiếp xúc… không chỉ làm tăng tính tiện lợi, mà còn giúp tiểu thương mở rộng tệp khách hàng và giảm lệ thuộc vào giao dịch tiền mặt truyền thống”, bà Lê Hoàng Oanh nhận định.