Dòng vốn 500 nghìn tỷ đồng cho hạ tầng, công nghệ số chờ được “khai thông”

Theo định hướng của Chính phủ, gói tín dụng ưu đãi quy mô 500 nghìn tỷ đồng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư hạ tầng chiến lược và chuyển đổi số được kỳ vọng trở thành một cú hích quan trọng cho nền kinh tế.

Vì thế, hệ thống ngân hàng đã nhanh chóng hưởng ứng, với 21 ngân hàng thương mại đăng ký tham gia, tổng số vốn cam kết đủ 500 nghìn tỷ đồng. Các tổ chức tín dụng cũng đồng thuận về mức lãi suất cho vay thấp hơn khoảng 1,5% so với thông thường.

Tuy nhiên, phía sau sự sẵn sàng của ngành Ngân hàng là hàng loạt khó khăn về thực thi.

Tại cuộc họp về chương trình tín dụng này mới đây, đại diện Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước – NHNN) cho hay, Bộ Khoa học và Công nghệ chưa cung cấp danh mục dự án tham gia Chương trình; trong khi danh mục dự án do Bộ Xây dựng và Bộ Công Thương cung cấp vừa thừa, vừa thiếu, gây khó cho các ngân hàng trong việc xác định và đảm bảo đúng đối tượng vay vốn.

Ngoài ra, hiện nay chưa xác định được nhu cầu vốn tín dụng của các dự án quan trọng/trọng điểm thuộc lĩnh vực hạ tầng chiến lược (giao thông, điện lực, công nghệ số) do các Bộ cung cấp để các ngân hàng thương mại có căn cứ tính toán, phân bổ nguồn vốn đã đăng ký trên tổng quy mô của Chương trình là 500 nghìn tỷ đồng.

Từ thực tiễn, đại diện các ngân hàng thương mại cho biết đang gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn, cơ chế lãi suất và việc xác định nhu cầu tín dụng.

Đơn cử, phần lớn các dự án hạ tầng, đặc biệt là dự án đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), có tổng mức đầu tư rất lớn, thời gian hoàn vốn kéo dài tới 15-20 năm. Trong khi đó, nguồn vốn ngân hàng huy động chủ yếu là ngắn hạn, chiếm tỷ trọng tương đối lớn, khiến việc đảm bảo tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn trở thành thách thức lớn.

Vì thế, một số ngân hàng kiến nghị NHNN xem xét cơ chế hỗ trợ liên quan trích lập dự phòng rủi ro; không tính một số khoản cho vay trung và dài hạn thuộc chương trình này vào hạn mức tăng trưởng tín dụng.

Ngoài ra, một số ngân hàng đề xuất tăng cường kết nối giữa Chương trình tín dụng 500 nghìn tỷ đồng với Quỹ Đổi mới sáng tạo quốc gia để hỗ trợ một phần lãi suất, chi phí thẩm định công nghệ, hoặc bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo chưa có tài sản đảm bảo.

Về phía cơ quan quản lý, đại diện lãnh đạo NHNN khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để hoàn thiện cơ chế hướng dẫn và sớm trình Chính phủ xem xét phương án triển khai.

Về đối tượng cho vay, khách hàng là các doanh nghiệp vay vốn dài hạn để đầu tư các dự án trọng điểm/quan trọng quốc gia thuộc lĩnh vực hạ tầng chiến lược (giao thông, điện lực) do Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương cung cấp.

Riêng đối với lĩnh vực công nghệ chiến lược, đối tượng vay vốn là các dự án sản xuất sản phẩm thuộc “Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia” tại Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 và phải được Bộ Khoa học và Công nghệ xác nhận.

Đại diện lãnh đạo NHNN yêu cầu các ngân hàng căn cứ danh mục dự án trọng điểm ngành giao thông, điện và công nghệ chiến lược do Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì ban hành để xác định đúng đối tượng cho vay, xem xét, thẩm định các dự án theo quy định của pháp luật.

Có thể thấy, một gói tín dụng quy mô nửa triệu tỷ đồng có thể mở ra cơ hội lớn cho nền kinh tế, nhưng chỉ khi được vận hành trên nền tảng thông tin đầy đủ, cơ chế phối hợp đồng bộ và chính sách tín dụng linh hoạt.