Sau đập Tam Hiệp, Trung Quốc có cỗ máy phát điện từ 12.670 tỉ lít nước

Khi nói đến tham vọng năng lượng của Trung Quốc, hình ảnh đập Tam Hiệp, công trình thủy điện lớn nhất thế giới, luôn được nhắc đến đầu tiên. Nhưng ở xa hơn về phía thượng nguồn sông Kim Sa, có một kỳ quan ít được biết đến hơn, nhưng không kém phần ấn tượng là nhà máy thủy điện Khê Lạc Độ.

Với chiều cao gần 286m và vắt mình giữa hai tỉnh Tứ Xuyên và Vân Nam, đập Khê Lạc Độ không chỉ là công trình hạ tầng mà còn là một tuyên ngôn về việc Trung Quốc thúc đẩy năng lượng sạch và bền vững.

Được vận hành từ năm 2013, Khê Lạc Độ sở hữu những con số “huyền thoại”. Dung tích hồ chứa: 12,67 tỉ m3 (tương đương 12.670 tỉ lít nước). Tổng công suất lắp đặt: 13.860 MW, chỉ xếp sau đập Tam Hiệp ở Trung Quốc và Belo Monte của Brazil.

Sản lượng điện hàng năm: 57,12 tỉ kWh, đủ để thắp sáng hơn 30 triệu hộ gia đình trong 1 năm.

Được trang bị 18 tổ máy phát điện, mỗi tổ có công suất lên tới 770.000 kW, nhà máy thủy điện Khê Lạc Độ là trái tim của chiến lược truyền tải điện “Tây sang Đông” - đưa năng lượng sạch từ vùng núi phía Tây tới các trung tâm công nghiệp ven biển như Chiết Giang và Quảng Đông thông qua hệ thống truyền tải điện một chiều cao áp (HVDC) dài hơn 2.900 km, truyền tải khoảng 14,4 GW điện đến các trung tâm kinh tế của Trung Quốc.

Ngoài vai trò sản xuất điện, Khê Lạc Độ còn là lá chắn lũ chiến lược cho các thành phố lớn như Nghi Tân, Trùng Khánh và Lô Châu, với khả năng kiểm soát tới 4,65 tỉ m3 nước lũ.

Nhờ đó, tần suất lũ lụt nghiêm trọng tại những nơi này được giảm từ “20 năm/lần” xuống còn “100 năm/lần” - một bước nhảy vọt trong quản lý thiên tai giữa thời đại biến đổi khí hậu.

Bên trong đập, cổng xả lũ nặng tới 1.600 tấn, được ghi nhận là nặng nhất thế giới, có thể xả lũ tạo thành những cột nước như pháo đại bác giữa thiên nhiên hùng vĩ.

Tuy là niềm tự hào về kỹ thuật và chiến lược năng lượng, nhưng cái giá bỏ ra không hề rẻ, gần 10 tỉ USD. Bên cạnh đó, hơn 180.000 người dân, phần lớn là nông dân miền núi, đã phải di dời để nhường chỗ cho hồ chứa dài 200 km, rộng tới 700m ngập hơn 3.000 ha đất.

Việc tích nước năm 2013 khiến mực nước dâng 100m chỉ trong 51 ngày, gây xáo trộn sinh thái nghiêm trọng ở hạ lưu, nhất là ở vùng Lô Châu, nơi từng chứng kiến nước sông tụt đến mức lộ đáy.

Không đình đám như đập Tam Hiệp, nhưng Khê Lạc Độ là mảnh ghép then chốt trong mô hình phát triển năng lượng bền vững của Trung Quốc, khi nước này muốn giảm phụ thuộc vào than đá và tiến tới trung hòa carbon vào năm 2060.