Kỷ niệm 80 năm Cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam: Khẳng định quyền làm chủ của Nhân dân

Chủ tịch Hồ Chí Minh đến bầu cử tại nhà số 10, phố Hàng Vôi, Hà Nội. Ảnh tư liệu

Nhà nước công nông đầu tiên ở Việt Nam và Đông Nam Á

Theo Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Mạnh Hùng, ngày 6/1/1946 là một dấu mốc lịch sử trọng đại, khi toàn thể Nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam quyết tâm tổ chức cuộc bầu cử phổ thông đầu tiên để bầu ra cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước: Quốc hội Việt Nam khóa I. Nhân dịp kỷ niệm 80 năm sự kiện ngày đầu tiên để bầu ra cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước: Quốc hội Việt Nam khóa I (6/1/1946–6/1/2026), việc tuyên truyền và giáo dục sâu rộng tới người dân nhằm ôn lại quá trình, ý nghĩa lịch sử và giá trị thời đại của cuộc Tổng tuyển cử là hết sức cần thiết.

Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám dẫn đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á và tiến bộ nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Ngay sau khi thành lập, Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã thể hiện rõ bản chất cách mạng của nhà nước kiểu mới. Sau khi tuyên bố độc lập, ngày 3-9-1945, phiên họp đầu tiên của Chính phủ đã xác định những công việc cấp bách phải làm ngay để củng cố chính quyền cách mạng, tiếp tục cứu nước, cứu dân.

Ngày 6-1-1946, Chính phủ Cách mạng lâm thời tổ chức cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội và tổ chức hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các cấp nhằm củng cố chính quyền dân chủ nhân dân, xây dựng nền móng của chế độ mới. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời đã trở thành nhân tố nền tảng bảo đảm vững chắc cho nền độc lập, tự do mà nhân dân ta hằng khát khao và cũng vừa mới giành được. Từ đây, ngày 6/1/1946 đã trở thành “ngày hội dân chủ” đầu tiên trong lịch sử hiện đại của nước ta.

Dấu mốc ngày 5-1-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi quốc dân đi bỏ phiếu, trong đó có đoạn: “Ngày mai là một ngày vui sướng của đồng bào ta, vì ngày mai là ngày Tổng tuyển cử, vì ngày mai là một ngày đầu tiên trong lịch sử Việt Nam mà nhân dân ta bắt đầu hưởng dụng quyền dân chủ của mình”, "Khuyên đồng bào nam nữ 18 tuổi trở lên hôm nay tất cả đều đi bỏ phiếu, để bầu những người đại biểu xứng đáng, vào Quốc hội đầu tiên của nước ta".

Đáp lại lời kêu gọi thiêng liêng của Tổ quốc, toàn thể nhân dân Việt Nam từ miền xuôi đến miền ngược, từ miền Bắc đến miền Nam, từ nông thôn đến thành thị, không phân biệt gái trai, già trẻ đã dành trọn ngày lịch sử - ngày 6-1-1946: Toàn dân đi bỏ phiếu bầu cử Quốc hội.

Cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên đã diễn ra trong cả nước, kể cả các vùng đang có chiến sự ở Nam Bộ, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Ở Hà Nội, ứng cử viên Hồ Chí Minh đến phòng bỏ phiếu đặt tại nhà số 10, phố Hàng Vôi, Hà Nội để thực hiện nghĩa vụ công dân của mình.

Theo những số liệu được công bố ngày hôm đó, một cuộc phổ thông đầu phiếu diễn ra trên cả nước đã bầu chọn 333 đại biểu Quốc hội đại diện cho nhiều địa phương, đảng phái chính trị, tầng lớp xã hội. Chủ tịch Hồ Chí Minh trúng cử với số phiếu cao nhất (98,4%).

Cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên ở Việt Nam đã hoàn toàn thắng lợi. Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam ra đời, đánh dấu mốc phát triển nhảy vọt đầu tiên về thể chế dân chủ của nước Việt Nam.

Kết nối quá khứ với hiện tại

Theo Hiệu trưởng Trường THCS Anh Dũng thành phố Hải Phòng Lê Thị Thảo: Cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên không chỉ đơn thuần là việc bầu ra Quốc hội, mà mang ý nghĩa sâu rộng: Khẳng định quyền làm chủ của Nhân dân đối với đất nước, thể hiện một bước tiến lớn trong xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Là mốc son trong xây dựng Nhà nước pháp quyền – Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Đây vừa là biểu hiện niềm tin của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh vào sức mạnh Nhân dân vừa là minh chứng cho khát vọng độc lập, tự do. Là bước khởi đầu cho hoạt động của Quốc hội Việt Nam - cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân và cũng là nơi giám sát quyền lực Nhà nước, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Nhân dịp này, chúng ta có thể nhìn lại hành trình từ Quốc hội khóa I cho tới ngày nay, thể hiện sự lớn mạnh về tổ chức, chức năng và vị thế của Quốc hội trong cuộc sống chính trị - xã hội. Góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khi đại biểu được bầu ra đại diện cho các tầng lớp Nhân dân, các vùng miền, dân tộc, tôn giáo - từ miền Bắc tới Nam.

Bà Thảo cho biết, kỷ niệm 80 năm cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên là dịp để nhắc lại lịch sử, giáo dục truyền thống cho thế hệ học sinh về quyền và nghĩa vụ công dân – mỗi người dân không chỉ là người hưởng quyền mà còn là người tham gia kiến tạo chính quyền. Đồng thời tôn vinh và khẳng định giá trị của nền dân chủ Nhân dân, truyền thống đi bầu, lựa chọn đại biểu của mình, qua đó nâng cao nhận thức về vai trò của bầu cử và đại biểu trong hệ thống chính quyền.

"Qua đó, giúp mỗi học sinh hiểu rằng trách nhiệm với đất nước không chỉ là quyền được bầu chọn mà còn là quyền và trách nhiệm tham gia quản lý xã hội, giám sát hoạt động công quyền, đóng góp cho sự phát triển chung", bà Thảo chia sẻ.

Để giáo dục truyền thống cho thế hệ học sinh, Trường THCS Anh Dũng đã tổ chức các buổi sinh hoạt chính trị, về lịch sử bầu cử, hoạt động của Quốc hội qua các thời kỳ. Tuyên truyền về “Quyền và nghĩa vụ của công dân trong bầu cử”, dành cho học sinh, thanh niên. Sử dụng mạng xã hội, các phương tiện truyền thông hiện đại để lan tỏa thông điệp: “Đi bầu – Quyết định tương lai”, khơi dậy tinh thần trách nhiệm của mỗi công dân.

Đoàn Thanh niên của trường phối hợp với thanh niên địa phương tổ chức hoạt động tại địa bàn dân cư gắn với việc điểm lại thành tựu của Quốc hội, những đóng góp của đại biểu dân cử, giúp thanh niên hiểu rõ hơn về vai trò bầu cử và vai trò đại biểu. Đồng thời khuyến khích việc phản ánh, kiến nghị từ thanh niên tới đại biểu – nhằm thực chất phát huy quyền làm chủ, nâng cao chất lượng đại biểu, hoạt động của Quốc hội.