Thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng: Cú hích để thành điểm đến đầu tư chiến lược tại châu Á

Tạo động lực tăng trưởng mới

Sở hữu hàng loạt ưu thế cùng nhiều chính sách đặc thù, vượt trội, Đà Nẵng là điểm đến hấp dẫn của nhà đầu tư trong và ngoài nước. Năm 2024, Đà Nẵng thu hút hơn 243 triệu USD vốn FDI. Lũy kế đến cuối năm 2024, toàn thành phố có 1.021 dự án FDI còn hiệu lực, với tổng vốn đầu tư trên 4,57 tỷ USD.

Không dừng lại ở đó, quý I/2025, vốn FDI vào Đà Nẵng tiếp tục tăng trưởng. Tổng vốn FDI đăng ký mới đạt 34 triệu USD, tăng 25% so với cùng kỳ năm 2024, với các dự án nổi bật là Nhà máy điện tử Foxlink Đà Nẵng, Nhà máy sản xuất ICT VINA 3…

Đáng chú ý, dòng vốn chảy mạnh vào những lĩnh vực mới, giàu tiềm năng của Đà Nẵng, như vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI). Các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Synopsys, Marvell, Nvidia, Renesas, Intel… cũng đã đến Đà Nẵng để tìm hiểu cơ hội đầu tư và mở rộng hoạt động.

Khẳng định sức hút của thành phố Đà Nẵng, ông Keeve Tan, Giám đốc điều hành, Bank of Singapore cho biết: "Lợi thế của Đà Nẵng là một trong những thành phố đáng sống không chỉ là trên thế giới mà cũng xếp hàng đầu ở Việt Nam. Vì thế, Đà Nẵng là nơi hấp dẫn các chuyên gia đến làm việc, tạo nên yếu tố mạnh mẽ đế Đà Nẵng trở thành trung tâm tài chính quốc tế".

Với các thế mạnh của mình, việc thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng tạo nền tảng vững chắc để Đà Nẵng trở thành điểm đến đầu tư chiến lược của Châu á. Về định hướng sắp tới, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình yêu cầu thành phố nhanh chóng triển khai khu thương mại tự do thành "một khu thương mại thế hệ mới, thông minh, xanh, là một phần của kinh tế số, kinh tế xanh".

Đồng thời, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì liên tục hoạt động chính quyền sau khi thực hiện tổ chức lại chính quyền địa phương theo nghị quyết mới của Quốc hội.

Cho biết, để sớm đưa khu thương mại tự do đi vào vận hành hiệu quả, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Lê Trung Chinh khẳng định, thành phố đã chủ động rà soát và xây dựng kế hoạch hành động cụ thể. Trong đó bao gồm các nhiệm vụ trọng tâm như hoàn thiện hạ tầng, thu hút đầu tư chiến lược, phát triển không gian biển hợp lý và đề xuất cơ chế chính sách vượt trội trình các cấp có thẩm quyền.

“Đặc biệt, Đà Nẵng đang nghiên cứu mở rộng khu thương mại tự do sau khi hợp nhất địa giới hành chính với tỉnh Quảng Nam. Đây là hướng đi chiến lược nhằm tận dụng tiềm năng không gian, nguồn lực vùng để phát triển một mô hình hiện đại, xanh và bền vững”, ông Lê Trung Chinh thông tin.

Mở ra vận hội mới

Sự kiện thành lập khu thương mại tự do Đà Nẵng được các nhà đầu tư tin tưởng đã gửi đi thông điệp khẳng định thành phố đang nỗ lực phát triển thành một trung tâm tài chính mới nổi và sẵn sàng hợp tác với các nhà đầu tư toàn cầu để thúc đẩy sự phát triển trong lĩnh vực tài chính ở khu vực ASEAN.

Các nhà đầu tư kỳ vọng việc phát triển đồng thời cảng biển, khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế khiến Đà Nẵng có nhiều điểm nổi trội. Vấn đề hiện nay là cần hoàn thiện khung pháp lý phù hợp với thông lệ quốc tế để Trung tâm Tài chính quốc tế Đà Nẵng thực sự là điểm đến của các nhà đầu tư.

Ông Vũ Quang Hùng, Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng lạc quan: “Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một khu thương mại tự do được thành lập và vận hành trên cơ sở kết hợp giữa thể chế đặc biệt, hạ tầng hiện đại và tư duy phát triển đột phá theo chuẩn quốc tế.

Không chỉ dừng lại ở một mô hình kinh tế mở đơn thuần, Khu thương mại tự do Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ là nơi thử nghiệm các chính sách mới về đầu tư, thuế, hải quan, công nghệ, tài chính, nhân lực và chuyển đổi số, qua đó tạo động lực tăng trưởng mới cho khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước”.

Vẫn theo ông Vũ Quang Hùng, việc lựa chọn Đà Nẵng để triển khai mô hình khu thương mại tự do là kết quả của một quá trình chuẩn bị bài bản, với nhiều năm xây dựng nền tảng quy hoạch, hạ tầng và thể chế. Đà Nẵng có Khu Công nghệ cao, Khu Công nghệ thông tin tập trung, cảng nước sâu Liên Chiểu, sân bay quốc tế và chuỗi logistics đang hình thành, vị trí chiến lược nằm giữa hành lang kinh tế Đông - Tây, kết nối với Tây Nguyên và Lào, càng củng cố lợi thế của Đà Nẵng trong vai trò cửa ngõ thương mại quốc tế.

Song song đó, Đà Nẵng được Trung ương trao quyền tự chủ cao trong quản lý nhà nước, phân cấp và thí điểm chính sách theo các Nghị quyết số 43-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 136/2024/QH15 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng và nhiều chính sách khác, tạo điều kiện pháp lý thuận lợi để thiết lập một mô hình đột phá vượt khung pháp lý hiện hành.

Quyết định số 1142/QĐ-TTg xác lập những nguyên tắc quan trọng trong vận hành khu thương mại tự do, đó là tự do hóa có kiểm soát trên nền tảng tích hợp các trụ cột hiện đại: tự do lưu chuyển hàng hóa, dòng vốn, dữ liệu, chuyên gia; áp dụng chính sách thuế quan ưu đãi; đơn giản hóa thủ tục hành chính; cơ chế thử nghiệm sandbox đối với đổi mới sáng tạo, công nghệ số, năng lượng mới và bán dẫn; đồng thời tổ chức quản lý theo mô hình tập trung, chuyên nghiệp, chuyển mạnh từ kiểm soát sang kiến tạo.

TS. Nguyễn Trọng Hiếu, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Đà Nẵng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Kiểm toán - Thẩm định giá và Tư vấn ECOVIS AFA Việt Nam nhìn nhận, Nghị quyết 136/2024/QH15 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng mở ra cơ hội phát triển đột phá cho Đà Nẵng, tăng sức hút đầu tư.

Theo đó, Đà Nẵng tập trung thu hút đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên như vi mạch bán dẫn, AI, phù hợp với xu thế, tiềm năng phát triển.

Đặc biệt, Đà Nẵng là địa phương đầu tiên tại Việt Nam được thí điểm triển khai xây dựng mô hình khu thương mại tự do, tạo động lực tăng trưởng và không gian phát triển mới.

Một yếu tố quan trọng tạo lực hút cho Khu thương mại tự do Đà Nẵng là doanh nghiệp sẽ được hưởng các chính sách ưu đãi đầu tư tương đương với khu kinh tế, cùng một số cơ chế đặc thù. Chính sách này được xem là nền tảng quan trọng để Đà Nẵng thu hút các dự án có vốn đầu tư lớn, công nghệ tiên tiến và giá trị gia tăng cao…

Song hành cùng Khu thương mại tự do, Đà Nẵng cũng đang đẩy nhanh việc xây dựng và vận hành Trung tâm tài chính. Trung tâm tài chính Đà Nẵng sẽ tập trung vào các lĩnh vực chuyên biệt như tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, hoạt động thương mại xuyên biên giới...

Không chỉ vậy, việc hợp nhất TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam giúp TP. Đà Nẵng mới sở hữu không gian phát triển liền mạch, rộng lớn, mở ra tiềm năng thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Sức hút đầu tư lớn sẽ tạo động lực tăng trưởng, đưa Đà Nẵng vươn tầm châu Á.