Đề xuất sửa đổi nhiều quy định về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: Huy Trần

Theo Thanh tra Chính phủ, việc sửa đổi, bổ sung Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Phòng, chống tham nhũng là cần thiết để kịp thời thể chế hóa các chủ trương của Đảng tại nhiều nghị quyết, kết luận quan trọng; đồng thời bảo đảm phù hợp với Hiến pháp năm 2013 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Thanh tra và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành.

Về thực tiễn, các luật hiện hành đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa theo kịp yêu cầu đổi mới tổ chức bộ máy, nhất là mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và việc sắp xếp tinh gọn hệ thống cơ quan thanh tra. Do vậy, việc sửa đổi, bổ sung các luật nói trên nhằm nâng cao hiệu quả tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng trong tình hình mới.

Trên cơ sở đó, Thanh tra Chính phủ đề xuất bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, với nhiều nội dung cụ thể.

Sửa đổi, bổ sung nhiều quy định về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo

Cụ thể, đối với việc sửa đổi, bổ sung Luật Tiếp công dân, dự kiến sẽ lược bỏ hoàn toàn quy định về tiếp công dân ở cấp huyện, bổ sung quy định về việc tiếp công dân cấp xã; quy định hình thức tiếp công dân trực tuyến; sửa đổi, bổ sung quy định về tiếp công dân của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp tỉnh, trụ sở tiếp công dân Trung ương, trụ sở tiếp công dân cấp tỉnh.

Đối với sửa đổi, bổ sung Luật Khiếu nại, việc sửa đổi tập trung vào lược bỏ quy định về giải quyết khiếu nại của cấp huyện, bổ sung, hoàn thiện quy định về thẩm quyền giải quyết khiếu nại của cấp tỉnh, xã cho phù hợp mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; sửa đổi quy định về chủ thể thực hiện quyền khiếu nại từ “công dân” thành “cá nhân” để phù hợp với quy định của Hiến pháp 2023 (sửa đổi năm 2025) và thống nhất với các văn bản quy phạm pháp luật khác; bổ sung hình thức rút khiếu nại bằng ghi nhận trong biên bản làm việc; bổ sung quyền của người khiếu nại, các trường hợp đình chỉ, tạm đình chỉ giải quyết khiếu nại.

Đối với sửa đổi, bổ sung Luật Tố cáo, lược bỏ quy định về thẩm quyền giải quyết tố cáo của Chủ tịch UNND cấp huyện, lược bỏ quy định trách nhiệm của Chánh Thanh tra sở, Chánh Thanh tra huyện trong giải quyết tố cáo; bổ sung, hoàn thiện nguyên tắc xác định thẩm quyền để giải quyết các vụ việc tố cáo đối với những trường hợp phát sinh trên thực tế sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy; hoàn thiện quy định về giải quyết tố cáo ở cấp tỉnh, cấp xã cho phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; sửa đổi, bổ sung quy định thẩm quyền của Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND cho phù hợp với Luật Tổ chức TAND 2025 và Luật Tổ chức VKSND 2025; bổ sung quy định căn cứ từng vụ việc tố cáo cụ thể thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Tổng Thanh tra Chính phủ thụ lý, xác minh, kết luận và thông báo kết kết luận nội dung tố cáo; sửa đổi quy định về đơn vị tham mưu của thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước trong công tác giải quyết tố cáo khi không còn tổ chức thanh tra.

Khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Phòng, chống tham nhũng 2018

Đối với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, dự án luật sẽ tập trung thể chế hóa kịp thời, có hiệu quả chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật Phòng, chống tham nhũng 2018.

Theo đó, các vấn đề cụ thể cần xử lý gồm: Lược bỏ các quy định có liên quan đến trách nhiệm của các cơ quan cấp huyện trong công tác phòng, chống tham nhũng; sửa đổi, bổ sung quy định về đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng; bổ sung quy định về các loại tài sản phải kê khai; sửa đổi, bổ sung quy định về giá trị tài sản phải kê khai và mức biến động tài sản có giá trị phải kê khai (tương ứng từ 150 triệu đồng trở lên và từ 400 triệu đồng trở lên) cho phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay; sửa đổi, bổ sung quy định về diện người phải xác minh hằng năm theo hình thức lựa chọn ngẫu nhiên để bảo đảm tính hiệu quả, khả thi; thể chế hóa các quy định của Đảng nhằm quy định thống nhất các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập trong hệ thống chính trị. Đồng thời, quy định rõ thẩm quyền, phạm vi xác minh, quy trình xác minh tài sản, thu nhập của các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung các luật nói trên có ý nghĩa quan trọng, góp phần xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, phù hợp với yêu cầu đổi mới tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.