Bài 5: Ổn định và giữ vững mục tiêu điều hành giá trong nhiều bất định

Bài 1: Hiệu quả từ những “van giảm áp” trong nửa đầu năm

Bài 2: Trụ cột chính sách tài khoá, "làm mềm" áp lực lên CPI

Bài 3: Ngược sóng, ngược gió tìm kịch bản cho những tháng cuối năm

Bài 4: Chủ động ứng phó "sóng gió" giá cả cuối năm bằng hành động quyết liệt

Ổn định giá cả nhờ điều hành linh hoạt

Trong bối cảnh thế giới biến động mạnh về giá dầu, nguyên vật liệu và lãi suất quốc tế, Việt Nam vẫn duy trì kiểm soát lạm phát hiệu quả nhờ sự phối hợp linh hoạt giữa chính sách tiền tệ, tài khóa, quản lý giá và thương mại.

Theo Cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 6 tháng đầu năm 2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ, sát ngưỡng mục tiêu Quốc hội và gần tương đương mức tăng cùng kỳ 2024 (3,29%). Diễn biến CPI hàng tháng duy trì ổn định (dao động 0,2–0,48%), với mức tăng cao nhất vào tháng 6 do điều chỉnh giá xăng và dịch vụ y tế. Lạm phát cơ bản tăng 3,16%, phản ánh áp lực chủ yếu từ chi phí đẩy.

Kết quả này cũng thấp và ổn định hơn so với nhiều quốc gia trong khu vực (Philippines: 3,9%; Mỹ: 3,4%), dù đối mặt với nhiều bất định từ kinh tế toàn cầu.

Thành công này là kết quả của sự phối hợp chặt chẽ và điều hành linh hoạt giữa các chính sách.

Về chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước duy trì lãi suất điều hành ổn định từ cuối 2023, đảm bảo chính sách lãi suất thực dương, giúp giữ vững kỳ vọng lạm phát. Tín dụng tập trung vào sản xuất và xuất khẩu. Tỷ giá được điều hành linh hoạt; dù VND mất giá 3,2% so với đầu năm, nhưng được kiểm soát nhờ can thiệp kịp thời bằng dự trữ ngoại hối và công cụ thị trường mở.

Về chính sách tài khóa, Chính phủ tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng 2% từ đầu năm, góp phần hạ giá hàng hóa thiết yếu. Chi đầu tư công được đẩy mạnh nhưng vẫn trong tầm kiểm soát, tránh tạo áp lực cầu kéo.

Về quản lý giá và thương mại, giá xăng dầu được điều hành chủ động qua Quỹ bình ổn; các đợt điều chỉnh giá dịch vụ công lớn được giãn hoãn sang cuối năm, tạo dư địa kiểm soát CPI. Chính phủ giảm thuế nhập khẩu đầu vào (xăng dầu, thức ăn chăn nuôi...) và kiểm soát chặt nhập siêu, qua đó giảm chi phí sản xuất và ổn định tỷ giá.

Về ổn định tổng cung, tăng trưởng GDP 6 tháng đạt 7,52% – cao nhất trong hơn một thập kỷ, phản ánh đà phục hồi mạnh và tạo dư địa giảm áp lực giá. Thặng dư thương mại và dòng vốn FDI tăng mạnh tiếp tục củng cố nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô.

Trong bối cảnh dư địa chính sách hạn hẹp và bất định toàn cầu còn kéo dài, việc duy trì ổn định giá cả là kết quả đáng ghi nhận. Đây là điều kiện tiên quyết để giữ vững mục tiêu Quốc hội đề ra, đồng thời bảo đảm tăng trưởng bền vững.

 Thách thức nửa cuối 2025 với áp lực từ 3 phía

Trong bối cảnh dư địa chính sách hạn hẹp và bất định toàn cầu còn kéo dài, việc duy trì ổn định giá cả là kết quả đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, áp lực lạm phát nửa cuối năm vẫn hiện hữu.

Việt Nam cần tiếp tục điều hành chính sách một cách chủ động, linh hoạt và nhất quán, đồng thời củng cố niềm tin thị trường thông qua minh bạch hóa thông tin và truyền thông hiệu quả.

Đây là điều kiện tiên quyết để giữ vững mục tiêu Quốc hội đề ra, đồng thời bảo đảm tăng trưởng bền vững.

Nửa cuối năm dự báo đối mặt với nhiều sức ép lạm phát từ ba nhóm chính.

Thứ nhất là chi phí đẩy gia tăng giá dầu Brent tăng lên 85 USD/thùng (tháng 6), có thể vượt 100 USD/thùng nếu căng thẳng Trung Đông kéo dài, khiến CPI tăng thêm 0,2–0,3 điểm %/tháng. Giá thép, xi măng và điện đều có xu hướng tăng. Dịch vụ y tế, giáo dục dự kiến điều chỉnh theo mức lương cơ sở mới, tác động đến chi phí tiêu dùng.

Thứ hai là biến động bên ngoài tỷ giá VND/USD tăng 3,2% nửa đầu năm, gây áp lực nhập khẩu lạm phát. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giữ lãi suất cao và rủi ro địa chính trị toàn cầu tiếp tục là ẩn số khó lường với CPI trong nước.

Thứ ba là chính sách mở rộng mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% và bội chi ngân sách 4,2% GDP có thể kích thích tổng cầu, nhưng nếu không kiểm soát tốt dòng vốn và giá đầu vào, nguy cơ lạm phát cầu kéo sẽ tăng.

Dự báo và kịch bản CPI 2025, các chuyên gia nghiêng về mức 3,8–4,2%, phù hợp mục tiêu của Quốc hội (dưới 4,5%). Tuy nhiên, việc giữ ổn định CPI cần phối hợp chặt chẽ giữa tài khóa, tiền tệ và điều hành giá, tránh điều chỉnh dồn dập vào cuối năm.

Giữ vững mục tiêu trong bất định

Để giữ CPI cả năm trong khoảng 4–4,5%, cần triển khai đồng bộ 5 nhóm giải pháp trọng tâm.

Một là, điều hành giá thiết yếu linh hoạt, tránh sốc. Giá xăng dầu cần sử dụng Quỹ bình ổn giá hiệu quả, chủ động can thiệp khi giá dầu vượt 100 USD/thùng. Xem xét thận trọng đợt tăng giá điện từ tháng 10 hoặc hỗ trợ hộ nghèo để giảm tác động lên CPI. Lùi tiến độ tăng học phí, viện phí sang 2026 để tránh cộng hưởng lạm phát cuối năm. Cơ chế bù trừ giá sử dụng phần thu từ hàng hóa có lợi thế để trợ giá dịch vụ thiết yếu.

Hai là, chính sách tiền tệ – tài khóa thận trọng, có mục tiêu. Các cơ quan quản lý cần giữ ổn định lãi suất điều hành, nhưng sẵn sàng nâng nhẹ nếu CPI vượt ngưỡng 4,5%. Kiểm soát tín dụng, hạn chế dòng vốn vào bất động sản, chứng khoán đầu cơ. Ưu tiên chi đầu tư phát triển, giảm chi tiêu thường xuyên, hỗ trợ tăng cung hàng hóa.

Ba là, tăng cung, giảm phụ thuộc nhập khẩu. Giải pháp là đẩy nhanh giải ngân đầu tư công, hoàn thành các dự án hạ tầng lớn để giảm chi phí logistics. Ổn định nguồn cung thực phẩm, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, nhất là chăn nuôi. Phát triển sản xuất vật liệu xây dựng trong nước để giảm chi phí đầu tư.

Bốn là, nâng cao năng lực điều hành giá và truyền thông, cần xây dựng các kịch bản ứng phó lạm phát và cập nhật mô hình dự báo CPI theo quý. Truyền thông rõ ràng về lộ trình tăng giá để giảm hiệu ứng "tâm lý giá".

Năm là, tăng cường an sinh xã hội, với việc không tăng đồng loạt giá dịch vụ công cuối năm, bảo vệ nhóm thu nhập thấp. Dự phòng các gói hỗ trợ trực tiếp như trợ giá điện, phiếu thực phẩm nếu lạm phát vượt ngưỡng.

Thách thức lạm phát 6 tháng cuối năm 2025 là hiện hữu, nhưng với chiến lược điều hành chủ động, linh hoạt, minh bạch và có mục tiêu – Việt Nam có thể giữ vững ổn định giá cả, bảo vệ sức mua và hoàn thành mục tiêu CPI của Quốc hội.