10 sự kiện thế giới nổi bật năm 2025

1. Chính sách thuế quan mới của Mỹ

Ngày 2-4, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố áp thuế đối ứng với hầu hết các nước trên thế giới, kể cả với đồng minh thân cận nhất của Mỹ. Chính sách này làm đảo lộn các thiết chế thương mại đa phương vốn đang được áp dụng, tác động mạnh tới chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu khi nhiều quốc gia buộc phải tiến hành đàm phán các thỏa thuận thương mại mới với Mỹ và điều chỉnh kinh tế của mình.

2. Nỗ lực giải quyết xung đột Nga - Ukraine

Nhiều nỗ lực ngoại giao được thúc đẩy nhằm chấm dứt cuộc xung đột Nga - Ukraine. Tổng thống Mỹ Donald Trump có các cuộc gặp riêng rẽ với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Các kế hoạch hòa bình với nhiều điều khoản chi tiết đã được Washington và Kiev đưa ra. Trong khi đó, chiến sự vẫn tiếp diễn với những hình thái mới, gây thiệt hại nặng nề cho cả Nga và Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đón Tổng thống Nga Vladimir Putin tới hội đàm tại Alaska (Mỹ), ngày 15-8-2025. Ảnh: Getty Images

3. Xung đột biên giới Thái Lan - Campuchia

Xung đột giữa Thái Lan và Campuchia bùng lên khi quân đội hai nước sử dụng các loại vũ khí hạng nặng tấn công vào nhiều địa điểm trên lãnh thổ của nhau hồi tháng 7. Tưởng chừng hai bên sẽ giải quyết được xung đột thông qua đối thoại sau khi ký Tuyên bố chung về thỏa thuận hòa bình tại Hội nghị cấp cao ASEAN diễn ra vào tháng 10-2025 ở Malaysia, nhưng giao tranh đã bùng phát trở lại vào đầu tháng 12 khiến hàng trăm nghìn dân thường phải sơ tán, nhiều thường dân và binh sĩ thương vong, nhiều cơ sở hạ tầng quân sự và dân sự bị phá hủy.

Người dân Campuchia đi sơ tán tại tỉnh Oddar Meanchey để tránh các cuộc giao tranh biên giới Thái Lan - Campuchia, ngày 10-12-2025. Ảnh: Reuters

4. Mỹ gây sức ép với Venezuela

Cáo buộc Venezuela tiếp tay cho các băng đảng ma túy, xếp chính quyền của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài, Mỹ đã tăng cường hiện diện quân sự tại vùng Caribe, tấn công các tàu mà Washington nghi chở ma túy, bắt giữ các tàu chở dầu nhằm siết chặt lệnh phong tỏa dầu mỏ với Venezuela, trong nỗ lực gây sức ép kinh tế tối đa lên Venezuela. Đáp lại, Venezuela lên án chiến dịch của Mỹ là đe dọa chủ quyền quốc gia, trong khi các chuyên gia cảnh báo việc phong tỏa bằng vũ lực có thể bị coi là hành vi xâm lược vũ trang trái phép theo luật quốc tế.

Tàu USS Fort Lauderdale nằm trong số các tài sản quân sự được Mỹ điều đến vùng biển ngoài khơi Venezuela. Ảnh: Reuters

5. Trung Đông chìm trong bạo lực

Khu vực này nhiều lần thu hút sự chú ý của dư luận thế giới trong năm khi Israel và Iran tấn công lẫn nhau trong 12 ngày của tháng 6 bằng tên lửa. Mỹ trực tiếp can dự khi ném bom phá hủy các cơ sở hạt nhân của Iran. Tiếp đó, cuộc không kích của Israel vào Qatar, một đồng minh thân cận của Mỹ khiến căng thẳng lan rộng trong khu vực. Trong khi đó, dù Israel và Hamas đã đạt thỏa thuận ngừng bắn và trao trả con tin, nhưng tiến trình hòa bình và ổn định cuộc sống cho người Palestine ở dải Gaza vẫn còn mong manh.

Người dân Gaza trở về nhà sau khi thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas có hiệu lực, ngày 10-10-2025. Ảnh: Reuters

6. Đông Bắc Á căng thẳng trở lại

Trong khi quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc có dấu hiệu ấm lên khi hai nước quyết định nối lại hoạt động giao lưu các nhà ngoại giao trẻ, thì mối quan hệ giữa Tokyo và Bắc Kinh lại đột nhiên căng thẳng sau phát biểu của bà Takaichi Sanae-nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản-ám chỉ phản ứng quân sự nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan. Đáp lại, Trung Quốc không chỉ phản ứng mạnh mẽ với việc cáo buộc Nhật Bản can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của quốc gia, khơi lại lịch sử tranh chấp mà còn áp dụng các biện pháp kinh tế nhằm vào Nhật Bản.

Tàu hải cảnh Trung Quốc tuần tra trên biển, trong bối cảnh gia tăng căng thẳng với Nhật Bản. Ảnh minh họa: Bloomberg

7. Cuộc đua trí tuệ nhân tạo

Trí tuệ nhân tạo (AI) trở thành mặt trận cạnh tranh địa chính trị mới, với việc các quốc gia có tiềm lực công nghệ đầu tư hàng tỷ USD cho lĩnh vực này để giành lợi thế chiến lược. Tuy vậy, với việc phát triển như vũ bão của các mô hình AI chi phí thấp và AI tạo sinh, tại Hội nghị thượng đỉnh AI diễn ra ở Pháp vào đầu năm 2025, 61 quốc gia thông qua tuyên bố nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường phối hợp trong quản lý và ngăn chặn tình trạng độc quyền để AI dễ tiếp cận hơn. Tuyên bố cũng đề cao yêu cầu bảo đảm tính bảo mật và độ tin cậy của AI, đồng thời khẳng định AI “bền vững” với xã hội phải là ưu tiên hàng đầu.

Đại biểu tham dự Hội nghị thượng đỉnh hành động về Trí tuệ nhân tạo (AI Action Summit) tại Paris, tháng 2-2025. Ảnh: Getty Images

8. Thảm họa thiên tai kỷ lục

Hàng nghìn người thiệt mạng và kinh tế toàn cầu ước tính tổn thất tới hơn 220 tỷ USD do các cơn siêu bão như Melissa, Kalmaegi hay Ragasa hoành hành ở châu Á-Thái Bình Dương; các trận lũ lụt ở Pakistan, Sri Lanka và Đông Nam Á; động đất ở Myanmar và Afghanistan; sóng nhiệt ở châu Âu và châu Á...

9. Biểu tình gây thảm họa ở Nepal

Làn sóng biểu tình của giới trẻ Nepal bắt đầu từ ngày 8-9 để phản đối việc đóng cửa 26 nền tảng mạng xã hội và tham nhũng đã trở thành đợt bạo loạn chết chóc nhất trong nhiều thập kỷ ở quốc gia Nam Á này. Biểu tình ôn hòa đã nhanh chóng biến thành đụng độ bạo lực, khi người biểu tình đốt phá Tòa án Tối cao, nhà Quốc hội, đồn cảnh sát, cũng như tư dinh của các chính trị gia và cơ sở kinh doanh tư nhân khiến hơn 70 người thiệt mạng và hơn 2.100 người bị thương. Cuộc biểu tình dựa hoàn toàn vào mạng xã hội để lan truyền thông tin, không loại trừ có sự can thiệp từ bên ngoài, cũng là lời cảnh tỉnh cho nhiều quốc gia.

10. Nỗ lực chinh phục không gian

Năm 2025 chứng kiến các cường quốc, dẫn đầu là Mỹ và Trung Quốc, đang cạnh tranh quyết liệt trong lĩnh vực không gian vũ trụ để giành lợi thế chiến lược về an ninh và kinh tế. Hãng SpaceX của tỷ phú Mỹ Elon Musk ghi dấu ấn với kỷ lục phóng hơn 160 tên lửa Falcon 9 và hơn 10.000 vệ tinh Starlink lên quỹ đạo.

Hãng SpaceX ghi dấu ấn với kỷ lục phóng hơn 160 tên lửa Falcon 9. Ảnh minh họa: Future Space Fight

Tàu đổ bộ Blue Ghost của hãng Firefly Aerospace (Mỹ) đáp xuống mặt trăng. Trong khi đó, Trung Quốc phóng thành công tàu thăm dò tiểu hành tinh Thiên Vấn-2 để khám phá và lấy mẫu vật từ tiểu hành tinh 2016 H03; tiếp tục triển khai các sứ mệnh Thần Châu tới trạm vũ trụ Thiên Cung. Mỹ có kế hoạch đưa con người lên mặt trăng vào năm 2028, trong khi Trung Quốc đặt mục tiêu đưa con người lên mặt trăng vào năm 2030.