Cải cách hành chính 2021 - 2025: Bước đột phá từ tư duy đến hành động

Cải cách hành chính chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ, kiến tạo, lấy sự hài lòng của người dân là thước đo chất lượng. Ảnh: baochinhphu.vn

Cuộc cách mạng bộ máy tinh gọn và hiệu quả

Trong suốt giai đoạn 2021-2025, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và vai trò thường trực của Bộ Nội vụ, công tác cải cách hành chính (CCHC) đã không còn là những khẩu hiệu khô khan, mà biến thành những con số "biết nói", phản ánh quyết tâm chính trị chưa từng có trong việc xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực.

Điểm đột phá đầu tiên phải kể đến là việc "siết chặt" kỷ luật tổ chức thông qua các nghị quyết quan trọng của Trung ương và Chính phủ. Tính đến tháng 3/2025, cơ cấu Chính phủ khóa XV đã được sắp xếp tinh gọn chỉ còn 14 bộ và 3 cơ quan ngang bộ, giảm tới 22,7% so với trước đó. Ở cấp độ thấp hơn, các tổ chức bên trong cũng được tinh giản mạnh mẽ: Giảm 13 tổng cục, 509 cục, hơn 3.300 chi cục và các tổ chức tương đương; giảm 82/224 đơn vị sự nghiệp công lập trong cơ cấu tổ chức quy định tại các nghị định của Chính phủ. 

Ở cấp địa phương, cuộc "cách mạng" sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) đã tạo nên một "địa chấn" tích cực cho diện mạo chính quyền cơ sở. Cả nước từ 63 tỉnh thành nay chỉ còn 34 tỉnh, thành phố. Đặc biệt, từ ngày 1/7/2025, số lượng ĐVHC cấp xã đã giảm mạnh từ 10.035 xuống còn 3.321 đơn vị (giảm gần 67%). Việc hình thành các đơn vị mới với quy mô lớn hơn không chỉ giúp tinh giảm biên chế mà còn tạo ra dư địa cho việc quy hoạch hạ tầng đồng bộ, xóa bỏ tình trạng cát cứ, rời rạc trong quản lý.

Các bộ, ngành đã cắt giảm, đơn giản hóa 3.241/15.763 quy định kinh doanh (đạt 20,5%) tại 275 văn bản quy phạm pháp luật theo quy định tại Nghị định 68/NQ-CP đáp ứng mục tiêu đề ra của Chương trình tổng thể với nhiều quy định đã được cải cách mạnh mẽ mang lại hiệu quả thiết thực. 

Một trong những thành tựu rực rỡ nhất là việc cắt giảm chi phí tuân thủ pháp luật, tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp. Tính đến cuối năm 2025, các bộ, ngành đã cắt giảm và đơn giản hóa hơn 3.200 quy định kinh doanh. Đặc biệt, nỗ lực rà soát theo Nghị quyết 66/NQ-CP dự kiến sẽ cắt giảm hơn 32% thời gian thực hiện thủ tục hành chính (TTHC), tương đương hơn 29.308 ngày.

Thành quả này giúp xã hội tiết kiệm khoảng 48,6 nghìn tỷ đồng chi phí tuân thủ mỗi năm. Khoản tiền khổng lồ này, nếu được tái đầu tư vào sản xuất kinh doanh, sẽ tạo ra giá trị gia tăng vô cùng lớn cho nền kinh tế. Chỉ số hài lòng của người dân (SIPAS) tăng từ 80,08% lên 83,94% là minh chứng đắt giá nhất cho thấy niềm tin của xã hội vào nền hành chính đang ngày càng được củng cố vững chắc.

Chuyển đổi số và con người - Động lực cho nền công vụ tương lai

Nếu giai đoạn trước tập trung vào xây dựng khung khổ, thì giai đoạn 2021-2025 chính là lúc thổi luồng sinh khí mới vào nền hành chính thông qua "cặp bài trùng": Công nghệ số và Chiến lược phát triển con người.

Chuyển đổi số đã không còn là lựa chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc để tồn tại và phát triển. Việc vận hành Cổng Pháp luật quốc gia từ tháng 5/2025 và kết nối 100% dữ liệu với CSDL quốc gia về cán bộ, công chức là những bước tiến dài. Sự tích hợp sâu rộng của Đề án 06 đã biến những kho dữ liệu "chết" thành tài nguyên sống, giúp bỏ sổ hộ khẩu giấy và giảm bớt phiền hà cho người dân khi thực hiện giao dịch.

Tính đến cuối năm 2025, mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công đã được triển khai rộng khắp tại 32/34 địa phương. Hệ thống này cùng với cơ chế "không phụ thuộc địa giới hành chính" đã giúp tiếp nhận hàng chục triệu hồ sơ, trong đó tỷ lệ hồ sơ trực tuyến đạt mức rất cao (hơn 18 triệu hồ sơ). Điều này khẳng định một nền hành chính không khoảng cách, minh bạch và hiệu quả.

CCHC sẽ không thực sự hiệu quả nếu thiếu đi đội ngũ công chức tận tâm. Báo cáo của Bộ Nội vụ cho thấy một con số ấn tượng: Hơn 209.000 cán bộ, công chức, viên chức được tuyển dụng mới, trong đó có hơn 4.600 nhân tài theo chính sách thu hút đặc biệt. Việc đào tạo, bồi dưỡng cũng được chuẩn hóa với hơn 80-90% công chức được cập nhật kiến thức pháp luật và đạo đức công vụ.

Bên cạnh đó, việc thực hiện cải cách tiền lương và chính sách bảo hiểm xã hội đã tạo ra động lực thực tế để cán bộ yên tâm công tác. Tại 3.321 xã, phường mới, tỷ lệ cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp vị trí việc làm đạt gần 95%, đảm bảo bộ máy vận hành trơn tru ngay sau khi sắp xếp.

Dù đạt được nhiều thành quả, chúng ta vẫn thẳng thắn nhìn nhận những "điểm nghẽn": Tình trạng nhũng nhiễu vẫn còn ở một số nơi; cơ sở vật chất tại các xã mới còn bất cập; và số lượng trụ sở dôi dư sau sắp xếp vẫn chưa được giải quyết triệt để…

Hướng tới giai đoạn 2026-2030, mục tiêu cốt lõi là xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại và liêm chính. Trọng tâm sẽ chuyển dịch sang việc hoàn thiện thể chế gắn với đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh phân cấp phân quyền và đặc biệt là nâng cấp hạ tầng số với các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Chúng ta cần một hành lang pháp lý đủ rõ ràng để bảo vệ những cán bộ dám nghĩ, dám làm và một cơ chế đãi ngộ đủ mạnh để thu hút hiền tài vào bộ máy.

Chặng đường cải cách 2021-2025 đã thành công trong việc tạo ra một "đường ray" hiện đại và bền vững. Với những đột phá từ tư duy đến hành động, Việt Nam đang tự tin tiến tới một nền hành chính chuyên nghiệp, vì dân phục vụ, tạo động lực mạnh mẽ để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, hùng cường và thịnh vượng.