Cổ phiếu ngành chứng khoán khởi sắc: Nhóm "con cưng" ngân hàng quay trở lại đường đua

Hiệu quả kinh doanh cải thiện, cổ phiếu hồi phục

Theo báo cáo công bố ngày 18/6/2025 của VIS Rating, hiệu quả sinh lời toàn ngành chứng khoán có sự cải thiện rõ rệt trong quý I/2025. Tổ chức này sử dụng tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản trung bình (ROAA) như một chỉ tiêu riêng để đánh giá hiệu quả tài chính theo tiêu chuẩn xếp hạng tín nhiệm, với mức ROAA toàn ngành đạt 4,2% trong quý I, tăng từ 3,7% của quý trước.

Dữ liệu từ báo cáo tài chính quý I/2025 của một số công ty chứng khoán lớn cũng cho thấy, biên lợi nhuận gộp cải thiện nhờ hai nguồn thu then chốt: Cho vay ký quỹ (margin) và đầu tư tự doanh.

Trong nhóm các công ty dẫn đầu, Công ty Chứng khoán MB (MBS) đạt kết quả vượt trội ở mảng cho vay ký quỹ. Công ty chứng khoán SSI (SSI) ghi nhận lãi lớn từ đầu tư trái phiếu, trong khi Công ty chứng khoán Kỹ thương (TCBS) – thành viên thuộc Techcombank Group – tiếp tục duy trì vị thế trong hoạt động tư vấn và phân phối trái phiếu doanh nghiệp.

Ở nhóm công ty vừa và nhỏ, VIS Rating ghi nhận Công ty Chứng khoán Ngân hàng Công Thương Việt Nam (CTS), CTCK VIX (VIX) và CTCK Rồng Việt (VDSC) cũng có mức ROAA tăng mạnh, đạt 5,5% trong quý I/2025, tăng 390 điểm cơ bản so với quý IV/2024, nhờ hoạt động đầu tư cổ phiếu hiệu quả hơn trong bối cảnh mặt bằng giá cải thiện.

Trên thị trường chứng khoán, nhóm cổ phiếu ngành chứng khoán ghi nhận diễn biến tích cực từ tháng 3 đến giữa tháng 6/2025. SSI tăng hơn 20% so với đáy tháng 2, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (TCB) – công ty mẹ của TCBS – tăng khoảng 15%. Các cổ phiếu như Công ty Chứng khoán VNDirect (VND) và Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCI) đều tăng hơn 18%, nhờ hưởng lợi từ thanh khoản thị trường tăng mạnh.

Trong khi đó, cổ phiếu của các công ty chứng khoán quy mô nhỏ hơn như Công ty Chứng khoán Tiên Phong (ORS), Công ty Cổ phần Chứng khoán DSE (DSE) và Công ty Cổ phần Chứng khoán KAFI (KAFI) vẫn dao động quanh vùng tích lũy, phần nào phản ánh sự phân hóa về hiệu quả kinh doanh và khả năng tận dụng đà phục hồi của thị trường.

Rủi ro tài sản và đòn bẩy được kiểm soát

VIS Rating cho biết, tỷ trọng tài sản rủi ro toàn ngành (bao gồm trái phiếu doanh nghiệp, cổ phiếu chưa niêm yết, khoản vay quá hạn…) đã giảm từ 21% (năm 2024) xuống 19% trong quý I/2025. Đáng chú ý, các công ty lớn như MBS và TCBS đã giảm tiếp xúc với tài sản rủi ro bằng cách cắt giảm danh mục trái phiếu doanh nghiệp, chuyển sang các tài sản thị trường có tính thanh khoản cao hơn.

Cùng với đó, mức tài sản đảm bảo cho hoạt động margin được duy trì ở ngưỡng cao, giúp các công ty kiểm soát tốt hơn rủi ro thị trường trong trường hợp có biến động.

VIS Rating ghi nhận, tỷ lệ đòn bẩy ngành tăng từ 2,2 lần cuối năm 2024 lên 2,4 lần trong quý I/2025, phản ánh việc gia tăng vay nợ để phục vụ nhu cầu mở rộng hoạt động. Nhóm công ty có liên kết ngân hàng như Công ty Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS), Công ty Chứng khoán Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBankS) và Công ty Chứng khoán Liên Việt (LPBS) là những đơn vị dẫn đầu xu hướng tăng quy mô tài chính.

Công ty Chứng khoán Ngân hàng TMCP Á Châu (ACBS) là đơn vị duy nhất tăng vốn trong quý I với mức tăng 30% vốn chủ sở hữu. VIS kỳ vọng nhiều công ty như TCBS, ORS, VDSC và KAFI sẽ tiếp tục triển khai các kế hoạch tăng vốn để duy trì dư địa phát triển mà không vượt ngưỡng đòn bẩy cho phép.

Nhóm công ty liên kết ngân hàng: Lợi thế và thách thức

Tỷ lệ dòng tiền vào/ra của toàn ngành giảm nhẹ từ 108% xuống 102% trong quý I/2025, tuy nhiên VIS Rating đánh giá đây vẫn là mức ổn định. Các công ty vẫn duy trì được khả năng huy động vốn ngắn hạn, đồng thời từng bước cải thiện cấu trúc vốn thông qua phát hành trái phiếu dài hạn.

Công ty Chứng khoán VPS (VPSS) và CTCK DSE là những đơn vị đi đầu trong việc phát hành thành công trái phiếu kỳ hạn dài. VIS kỳ vọng các công ty như TCBS và ORS sẽ tiếp nối xu hướng này trong phần còn lại của năm, nhằm hạn chế rủi ro tái cấp vốn.

Theo đánh giá của VIS Rating, nhóm công ty chứng khoán có liên kết ngân hàng sẽ tiếp tục giữ vai trò chủ lực trong tăng trưởng lợi nhuận toàn ngành. Những đơn vị như TCBS, MBS, VPBankS và ACBS có mạng lưới khách hàng ổn định, chi phí vốn thấp và năng lực triển khai sản phẩm tài chính đa dạng.

Tuy nhiên, Báo cáo cũng lưu ý: “Một số công ty đã gia tăng cho vay ký quỹ với khách hàng quy mô lớn, làm tăng mức độ tập trung rủi ro, cần được kiểm soát chặt chẽ để giảm thiểu tác động khi thị trường đảo chiều”.

Triển vọng mở ra cho chu kỳ tăng trưởng mới

Tổng hòa các yếu tố về lợi nhuận, rủi ro và năng lực vốn cho thấy ngành chứng khoán Việt Nam đang có bước chuyển mình đáng kể trong năm 2025. Những tín hiệu tích cực từ quý I đang được duy trì sang quý II và tạo nền tảng vững chắc cho chu kỳ tăng trưởng mới.

Mặc dù vậy, trong bối cảnh thị trường tiếp tục phân hóa, các công ty chứng khoán cần duy trì kỷ luật tài chính, nâng cao năng lực tư vấn và củng cố hệ thống quản trị rủi ro nếu muốn giữ vững hoặc vươn lên vị thế dẫn đầu.