Ba Chẽ - Quảng Ninh: Giảm nghèo bền vững từ kinh tế rừng
(Thanh tra) - Xã Ba Chẽ (Quảng Ninh) đang chuyển hướng sang trồng quế, mở ra bước đột phá trong phát triển kinh tế rừng, giúp người dân có thu nhập ổn định, gắn sản xuất với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Câu chuyện đổi thay từ những cánh rừng xanh đang mở ra hướng đi dài hạn, giúp Ba Chẽ vừa phát triển kinh tế, vừa bảo vệ môi trường sinh thái.
Nhiều năm trước, với người dân vùng cao Ba Chẽ, cây keo từng được xem là "cứu cánh" trong xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, sau thời gian dài canh tác, hiệu quả kinh tế từ loại cây này không còn cao, đất đai bạc màu, chu kỳ ngắn khiến thu nhập của người dân không ổn định.
Nhận rõ thực tế đó, Đại hội Đảng bộ xã Ba Chẽ nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định lâm nghiệp là hướng đi chiến lược, trong đó cây quế được chọn làm cây trồng chủ lực thay thế dần diện tích keo năng suất thấp.
Ông Đàm Quang Thành, Trưởng phòng Kinh tế xã Ba Chẽ, cùng người dân kiểm tra sinh trưởng của cây quế trong rừng sản xuất tại xã Ba Chẽ. Ảnh: Hà Thành
Ông Đàm Quang Thành, Trưởng phòng Kinh tế xã Ba Chẽ, cho biết: "Chúng tôi định hướng phát triển cây quế không chỉ để nâng cao giá trị kinh tế mà còn gắn với bảo vệ môi trường, tạo sinh kế ổn định cho người dân. Hiện toàn xã đã trồng trên 1.000ha quế, mục tiêu đến năm 2030 đạt 5.000ha".
Theo ông Thành, khí hậu mát mẻ, đất đồi ẩm và giàu hữu cơ của Ba Chẽ rất phù hợp cho cây quế sinh trưởng, hứa hẹn mang lại giá trị lâu dài hơn nhiều so với trồng keo.
Ở thôn Nam Kim, nơi được xem là điểm sáng trong phong trào trồng quế, người dân đã chủ động thay đổi cách nghĩ, cách làm.
Ông Triệu Quý Trình, trưởng thôn, kể: "Trước đây bà con chủ yếu trồng keo, nhưng hiệu quả không cao. Một hecta keo thu được nhiều nhất chỉ khoảng 80 triệu đồng, trong khi quế có thể đạt trên 200 triệu đồng, gấp hai đến ba lần. Cây quế lại ít tốn công, có thể tận thu cả lá, cành, vỏ, gỗ hiệu quả rõ rệt".
Từ nhận thức mới, chi bộ thôn đã vận động từng hộ chuyển đổi dần cây trồng. Người dân thống nhất chủ trương mỗi hộ mỗi năm chuyển 30 - 50% diện tích keo sang quế, hướng tới toàn bộ diện tích đất rừng sản xuất đều được phủ xanh bởi cây quế.
Chỉ trong vòng ba năm, diện tích quế toàn thôn Nam Kim đã đạt gần 200 ha. Cây quế trở thành niềm tin mới của người dân vùng cao, là biểu tượng cho sự đổi thay trong tư duy phát triển.
Nếu trước đây mục tiêu của nhiều hộ chỉ là "trồng cây để đủ sống", thì nay họ đã nghĩ đến chuyện làm giàu từ rừng. Ông Trình nói: "Bà con chúng tôi giờ không còn lo đói nghèo, mà đặt mục tiêu làm giàu từ chính đất rừng của mình. Làm giàu phải bền vững, phải gắn với bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường".
Nhờ sự chuyển đổi này, diện tích rừng trồng của xã Ba Chẽ trong 9 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 4.200ha, vượt kế hoạch 5,6%. Cây lâm nghiệp dài ngày giúp nông dân có thu nhập ổn định, trong khi môi trường rừng được phục hồi và bảo vệ tốt hơn.
Niềm vui của người trồng quế khi thấy rừng xanh tốt, mang lại thu nhập bền vững cho gia đình. Ảnh: Hà Thành
Không dừng lại ở trồng rừng, Ba Chẽ còn chú trọng gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Một nhà máy chế biến tinh dầu quế đang được xây dựng ngay tại địa bàn xã, mở ra cơ hội việc làm và đầu ra ổn định cho người dân.
Bên cạnh đó, cụm công nghiệp Nam Sơn đang được đầu tư giai đoạn 2, hoàn thiện hạ tầng để thu hút thêm doanh nghiệp chế biến lâm sản, tăng giá trị cho sản phẩm từ quế.
Chính quyền địa phương cũng khuyến khích người dân trồng xen cây dược liệu bản địa như bá kích, cát sâm, trà hoa vàng dưới tán rừng, vừa tận dụng đất, vừa đa dạng hóa nguồn thu.
Ba Chẽ đặt mục tiêu phát triển kinh tế rừng không chỉ để giảm nghèo, mà còn để hướng đến một nền kinh tế xanh, thân thiện môi trường. Thu nhập bình quân đầu người hiện đã đạt trên 80 triệu đồng/năm, phấn đấu đến năm 2030 đạt trên 100 triệu đồng/năm, mức thu nhập đáng kể đối với một xã miền núi.
Từ những triền đồi từng bạc màu vì trồng keo ngắn hạn, nay những hàng quế xanh mướt đang phủ kín khắp vùng Ba Chẽ.
Mỗi hecta quế là một "ngân hàng sinh thái", vừa giữ nước, vừa đem lại nguồn thu lâu dài. Thực tế tại Ba Chẽ đang chứng minh, giảm nghèo bền vững không chỉ là câu chuyện của hỗ trợ và chính sách, mà là hành trình thay đổi tư duy và khơi dậy nội lực từ chính đất rừng quê hương.
